„Miejskie Wyspy Ciepła” i sposoby walki z nim

W ciągu ostatnich lat na wielu zurbanizowanych terenach można spotkać się z pewnym szczególnym zjawiskiem meteorologicznym. Polega ono na tym, że temperatury powietrza rejestrowane w miastach są wyraźnie wyższe od tych, które występują na przedmieściach oraz terenach przyległych do metropolii. W ciągu doby największą różnicę temperatur widać w nocy – kilka godzin po zachodzie słońca może ona wynosić nawet do 10 stopni Celsjusza. W przypadku weekendów, kiedy ludzie nie pracują tak intensywnie, różnice temperatur są dużo mniejsze niż w ciągu tygodnia roboczego. Znów przyjmując perspektywę roczną, różnica temperatur między miastem a pozostałymi terenami jest najintensywniejsza w lecie – dociera wówczas więcej promieni słonecznych, natomiast jesienią i zimą można liczyć na silniejszy wiatr. Zjawisko to jest efektem występowania tzw. Miejskich Wysp Ciepła.

Jakie są przyczyny powstawania Miejskich Wysp Ciepła?

Do głównych przyczyn występowania Miejskich Wysp Ciepła zalicza się:

• zwiększanie populacji w miastach – przekłada się to na zagęszczanie zabudowy, stawianie wyższych budynków oraz rozszerzanie granic metropolii, co prowadzi do zwiększenia średniej temperatury w wyniku emitowania większych ilości ciepła;
• modyfikację terenu – zabudowanie obiektów budowlanych i dróg materiałami pochłaniającymi promieniowanie słoneczne powoduje, że później jest ono oddawane w postaci ciepła;
• emisję ciepła odpadowego – pochodzi ono przede wszystkim z instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych, jak również z procesów przemysłowych i ruchu drogowego;
• deficyt wilgoci – efekt małej przepuszczalności terenu, małej wilgotności powietrza i utrzymania systemu kanalizacji odpowiedzialnego za odprowadzanie wody deszczowej poza centrum metropolii;
• utrudnioną wymianę powietrza i promieniowania – wąskie rozmieszczenie budynków wzdłuż ulic powoduje, że tworzą się kaniony miejskie, które hamują odprowadzanie odbitego promieniowania oraz swobodny przepływ powietrza z zewnątrz.

Niekorzystny wpływ Miejskich Wysp Ciepła na otoczenie

Wzrost wytwarzanego przez miasto sztucznego ciepła powoduje, że do atmosfery emitowane są równolegle groźne zanieczyszczenia w postaci pyłów i gazów. Wpływa to nie tylko na pogorszenie się jakości powietrza na samych terenach zurbanizowanych (np. w postaci smogu), ale również poza nimi. Dodatkowo Miejskie Wyspy Ciepła oddziałują na zdrowie zamieszkujących je osób, zwłaszcza podczas letnich upałów. Są one przyczyną odczuwania przez mieszkańców miast dyskomfortu termicznego, pojawiania się trudności z oddychaniem, skurczy cieplnych i wycieńczenia cieplnego, a także udarów cieplnych czy ogólnego wzrostu śmiertelności. Wzrost emisji energii cieplnej prowadzi również do zwiększenia intensywności zużycia wody oraz energii elektrycznej, niezbędnej do działania m.in. urządzeń chłodniczych, co generuje olbrzymie koszty eksploatacyjne.

Jak można ograniczyć wpływ Miejskich Wysp Ciepła?

Aby zapobiegać powstawaniu Miejskich Wysp Ciepła, warto zadbać o wdrażanie ekologicznych rozwiązań służących przygotowaniu spójnego planu miasta. Ważne jest zatem to, aby kontrolować rozwój zabudowy, organizować kliny przewietrzające oraz zachowywać otwarte, zadrzewione tereny wokół metropolii, które będą sprzyjać regeneracji i cyrkulacji powietrza. Znów miejska zieleń – zwłaszcza ta wysoka w postaci drzew i krzewów powyżej 4 metrów – znacząco łagodzi warunki termiczne, wpływa na wzrost wilgotności oraz odpowiada za oczyszczanie powietrza. Na intensywnie zabudowanych terenach, na których przestrzeń możliwa do dalszego zagospodarowania jest mocno ograniczona, warto pomyśleć o wprowadzeniu drobnych instalacji, takich jak np. parki kieszonkowe, ogrody wertykalne, zielone dachy czy zielone przystanki. Powinniśmy również starać się ograniczyć ruch samochodowy, a w to miejsce popularyzować niskoemisyjny transport publiczny. Dotąd niewykorzystywane w walce z MWP są strumienie powietrza wymuszone działalnością człowieka w terenach zurbanizowanych (np. odpowiednie ukształtowanie terenu poprzez działania architektoniczne). Urządzenie prądotwórcze Urban Wind Power Stadion, których prototyp jest testowany w ramach projektu Life – UrbanWind.pl (urbanwind.pl) daje możliwość przekształcania energii kinetycznej w elektryczną.